Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου 2014

Να προσπαθούμε την επόμενη μέρα να την κάνουμε καλύτερη απ’ την προηγούμενη, όσο βρισκόμαστε στο δρόμο (της ζωής). Κι όταν φτάνουμε στο τέρμα, να ηρεμούμε με ευχαρίστηση.

Πειρᾶσθαι τὴν ὑστέραν τῆς προτέρας κρείττω ποιεῖν, ἕως ἂν ἐν ὁδῷ ὦμεν ἐπειδὰν δ ἐπὶ πέρας ἔλθωμεν, ὁμαλῶς εὐφραίνεσθαι.
Επίκουρου Προσφώνησις XLVIII.(48)

αποδ. Θανάσης Γιαπιτζάκης - Μπάμπης Πατζόγλου
Γιατί ποιόν θεωρείς άραγε καλύτερο από εκείνον τον άνθρωπο ο οποίος και για τους θεούς έχει γνώμες που τις χαρακτηρίζει ο σεβασμός, και που στέκεται παντοτινά άφοβος απέναντι στο θάνατο και που έχει κατανοήσει το σκοπό της φύσης, και που έχει αντιληφθεί ότι το μεν υπέρτατο αγαθό εύκολα προσεγγίζεται και εύκολα αποκτάται, το δε υπέρτατο κακό είτε έχει σύντομη διάρκεια είτε λίγους πόνους;
Επίκουρος, Επιστολή προς Μενοικέα 133, αποδ. Λεωνίδας Αλεξανδρίδης.
"Ἐπεὶ τίνα νομίζεις εἶναι κρείττονα τοῦ καὶ περὶ θεῶν ὅσια δοξάζοντος καὶ περὶ θανάτου διὰ παντὸς ἀφόβως ἔχοντος καὶ τὸ τῆς φύσεως ἐπιλελογισμένου τέλος, καὶ τὸ μὲν τῶν ἀγαθῶν πέρας ὡς ἔστιν εὐσυμπλήρωτόν τε καὶ εὐπόριστον διαλαμβάνοντος, τὸ δὲ τῶν κακῶν ὡς ἢ χρόνους ἢ πόνους ἔχει βραχεῖς..".
Το δίκαιο της φύσεως, είναι το συμβόλαιο του συμφέροντος στο να μη βλάπτει ο ένας τον άλλον ούτε και να βλάπτεται. Επίκουρου ΚΔ XXXI.(31) αποδ. Τάκης Παναγιωτόπουλος
Διατυπώθηκε πριν 2.300 έτη. Αργότερα στον διαφωτισμό το ονόμασαν κοινωνικό συμβόλαιο. Σήμερα αναζητείται ακόμη και ως έννοια...
Εξ ώραι μόχθοις ικανώταται. Αι δε μετ' αυτάς γράμμασι δεικνύμενοι “ζήθι” λέγουσι βροτοίς.
Ελληνική Ανθολογία 10ο Βιβλίο 43ο επίγραμμα - ΑΔΗΛΟΝ

Έξι ώρες εργασίας είναι υπεραρκετές. Οι αμέσως επόμενες, όπως δείχνουν τα γράμματα, λένε στους θνητούς “ζήσε”. *

*
ζ = η έβδομη ώρα
η = η όγδοη ώρα
θ = η ένατη ώρα
ι = η δέκατη ώρα
ζήθι
αποδ. Τάκης Παναγιωτόπουλος
ὁ κόσμος σκηνή, ὁ βίος πάροδος· ἦλθες, εἶδες, ἀπῆλθες. 


Δημόκριτος
ηδύ η φίλου μνήμη τεθνηκότος

Επίκουρος (Usener 213)
όταν δεν νοιώθουμε πόνο, η ηδονή μπορεί να ποικίλλει, αλλά δεν μπορεί να αυξηθεί
 
(Επίκουρος μέσω Κικέρωνα - DE FINIBUS BONORUM ET MALORUM.3)


Σάββατο 28 Ιουνίου 2014

"Μην ξεχνάς! παρόλο που είσαι θνητή φύση και παρ' όλο που σου δόθηκε περιορισμένος χρόνος για ζωή, πως έφτασες (χάρη στη λογική κρίση για την ουσία της φύσης) στο άπειρο και στην αιωνιότητα και πως κατανόησες ό,τι υπάρχει, ό,τι υπήρξε και ό,τι θα υπάρξει'. (Επίκουρου προσφώνηση 10)

Ενώ είμαστε τουλάχιστον "κάτι" αφού έχουμε την δυνατότητα να κατανοούμε ότι υπήρξε. ότι υπάρχει και ότι θα υπάρξει, παριστάνουμε το τίποτε χάνοντας την ζωή μας ασκόπως μακρυά από αυτό που μας καθορίζει η ίδια η φύση.

Τάκης Παναγιωτόπουλος


Πως τα φέρνει η ζωή φίλε μου τα πράγματα!

Το πρωί της Παρασκευής αναφέρθηκα στον Ντέσνερ για την Εγκληματική Ιστορία του Χριστιανισμού. Στην Ελλάδα το 10τομο αυτό έργο το μετέφρασε ο εκδότης Οδυσσέας Χατζόπουλος - ΚΑΚΤΟΣ που σήμερα πέθανε!
Σίγουρα θα έχεις πολλά βιβλία του ΚΑΚΤΟΥ μεταξύ των οποίων και μερικά εξαιρετικά επιστημονικής φαντασίας, Ασίμοφ, Κλαρκ κλπ. Αλλά το μνημειώδες έργο του ήταν η σειρά ΕΛΛΗΝΕΣ. 700 τόμους με κείμενα της αρχαιότητας πρόλαβε να βγάλει. Είναι η μεγαλύτερη σειρά στον κόσμο σήμερα. Χωρίς χρηματοδότηση, χωρίς κρατική ενίσχυση.  Δηλαδή ένας ιδιώτης, έκανε αυτό που έπρεπε να κάνει η Ακαδημία ή η Φιλοσοφικές Σχολές της χώρας που γέννησε αυτά τα μεγαλειώδη κείμενα που πάνω τους στηρίχθηκε η Αναγέννηση και ο Διαφωτισμός. Γιατί δεν συνέβη αυτό; Δεν μπόρεσαν λόγω χρημάτων ή άλλης δυσκολίας; Και πως μπόρεσε ο Οδυσσέας; Πως μπόρεσε ο Αβραμίδης να εκδώσει Επίκουρο, Λουκρήτιο, Διογένη, Ιουλιανό, Κέλσο, Μ.Αυρήλιο κλπ; 
Είτε στα ύστερα χρόνια της αρχαιότητας είτε στα σημερινά, απ' όπου και να δεις και να ψάξεις, η ίδια αιτία εμφανίζεται..     

"Για τους χριστιανούς, ακόμη και τα μαθηματικά ήταν ύποπτα. Τον 4ο αιώνα στην Έμεσα δεν ήθελαν τον Ευσέβιο ως επίσκοπο, επειδή έκανε μαθηματικές μελέτες. Η γεωμετρία και οι άλλες επιστήμες θεωρούνται κυριολεκτικά άθεες δραστηριότητες. Ο εκκλησιαστικός ιστοριογράφος Ευσέβιος επιτίθεται σε "αιρετικούς", λέγοντας ότι "περιφρονώντας τα ιερά κείμενα του Θεού ασχολούνται με τη γεωμετρία· διότι είναι άνθρωποι της γης, μιλούν γήινη γλώσσα και δεν γνωρίζουν Εκείνον ο οποίος έρχεται από τον ουρανό. Με ζήλο μελετούν τη γεωμετρία του Ευκλείδη. Θαυμάζουν τον Αριστοτέλη και τον Θεόφραστο. Μερικοί μάλιστα σχεδόν προσκυνούν τον Γαληνό". Η χριστιανική θεολογία αναθεμάτισε ιδιαίτερα τις φυσικές επιστήμες". (Karlheinz Deschner)

Τρίτη 18 Μαρτίου 2014

Φιλόδημος ο Γαδαρηνός, επικούρειος φιλόσοφος (110 π.χ.χ.-35 π.χ.χ.)

Ὠς τούτου μόνον ἀρέσκει εἰπεῖν, ὅτι βίος οὗτος ἅριστος ἐφ' ᾦ ἡ πλείστη συνείη εὐημερία και εἰρήνη καί ἐλαχίστη παρενοχλοῦσα φροντίς.

Αρεσκόμαστε να λέμε μόνον τούτο, ότι ο άριστος βίος είναι τέτοιος, εφόσον συνάπτει την περισσότερη ευημερία και ειρήνη και την ελάχιστη παρενοχλούσα φροντίδα.

Φιλόδημου, περί Οικονομίας

αποδ. Τάκης Παναγιωτόπουλος

Κυριακή 2 Μαρτίου 2014

Το μακάριον και άφθαρτον ον (δηλαδή οι Θεοί) ούτε το ίδιο έχει πράγματα ούτε τα παρέχει σε άλλους, ούτε ξεσπά με οργή  σε άλλα όντα και ούτε κάνει χάρες. Διότι αυτά είναι γνωρίσματα ασθενούς όντος.

Τὸ μακάριον καὶ ἄφθαρτον οὔτε αὐτὸ πράγματα ἔχει οὔτε ἄλλῳ παρέχει, ὥστε οὔτε ὀργαῖς οὔτε χάρισι συνέχεται· ἐν ἀσθενεῖ γὰρ πᾶν τὸ τοιοῦτον.

Επίκουρου Κύρια Δόξα Ι 
Κατ΄ αρχήν τον Θεό να τον θεωρείς σαν ένα ον άφθαρτο και μακάριο, όπως μας τον παρουσιάζει η κοινή σε όλους μας παράστασή του και να μην του αποδίδεις ιδιότητες και συμπεριφορές που είναι ξένες προς την αφθαρσία και αταίριαστες στην μακαριότητά του.

πρῶτον μὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ μακάριον νομίζων, ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη, μηθὲν μήτε τῆς ἀφθαρσίας ἀλλότριον μήτε τῆς μακαριότητος ἀνοίκειον αὐτῷ πρόσαπτε·

Επίκουρος, επιστολή προς Μενοικέα Δ.Λ. 10.123
Οι Θεοί βέβαια υπάρχουν διότι η γνώση που έχουμε γι΄αυτούς είναι εναργής (ξεκάθαρη, ολοφάνερη και καθολική).

θεοὶ μὲν γὰρ εἰσίν· ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσις.

Επίκουρος, επιστολή προς Μενοικέα Δ.Λ. 10.123 
Στηριζόμενοι λοιπόν στις αισθήσεις, στις απλές επιβολές είτε στις διανοητικές ή σε όποιο άλλο κριτήριο καθώς επίσης και στα υπάρχοντα πάθη, μπορούμε να βγάζουμε συμπεράσματα και για όσα επιδέχονται επιβεβαίωση και για τα άδηλα.

Ἔτι τε κατὰ τὰς αἰσθήσεις δεῖ πάντα τηρεῖν καὶ ἁπλῶς τὰς παρούσας ἐπιβολὰς εἴτε διανοίας εἴθ' ὅτου δήποτε τῶν κριτηρίων, ὁμοίως δὲ καὶ τὰ ὑπάρχοντα πάθη, ὅπως ἂν καὶ τὸ προσμένον καὶ τὸ ἄδηλον ἔχωμεν οἷς σημειωσόμεθα.

Διογένης Λαέρτιος 10.38

Τα πάθη ή αλλιώς τα συναισθήματα λένε (οι επικούρειοι) πως είναι δύο, η ηδονή (δηλαδή η τέρψη, η ευχαρίστηση) και η αλγηδόνα ή αλλιώς ο πόνος. Υπάρχουν σε όλα τα ζώα και το πρώτο είναι οικείο ενώ το άλλο ξένο. Πάνω σ’ αυτά κρίνουμε τις προτιμήσεις και τις αποφυγές στην ζωή μας.


Πάθη δὲ λέγουσιν (fg. 260 Us.) εἶναι δύο, ἡδονὴν καὶ ἀλγηδόνα, ἱστάμενα περὶ πᾶν ζῷον, καὶ τὴν μὲν οἰκεῖον, τὴν δὲ ἀλλότριον· δι' ὧν κρίνεσθαι τὰς αἱρέσεις καὶ φυγάς.

Διογένης Λαέρτιος 10.34
«Εμείς στραφήκαμε στη φιλοσοφία για να ζήσουμε ευτυχισμένοι έχοντας πρώτα κατακτήσει το σκοπό της ζωής όπως μας τον θέτει η ίδια η φύση».


πρὸς τὴν αὐτὴν ὡρμήσαμε πρᾶξιν, ἀλλ' ὅπως εὐδαιμονήσωμεν τὸ επιζητούμενον ὑπὸ τῆς φύσεως κτησάμενοι τέλος 

Διογένης Οινοανδέας - Αποσπ. 28

αποδ. Τάκης Παναγιωτόπουλος

Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2014

η γιορτή του Βάκχου


Εκεί (στην Αθήνα) μυστήρια ανείπωτα, ιερά
γιορτάζονται κάθε φορά
κι ανοίγει τ' άδυτα ο ναός στους μύστες μόνο·
εκεί ναοί κι αγάλματα των θεών.
πομπές, θυσίες και γλέντια όλο το χρόνο·
κι όταν ο κάμπος λουλουδίζει,
βαστά πασίχαρ' η γιορτή του Βάκχου μέρες
κι η χώρ' αστράφτει και βουίζει
από χορούς, τραγούδια και φλογέρες.

(Αριστοφάνης, Νεφέλες 300-313.
Μετάφραση Κ. Βάρναλη)

Σάββατο 22 Φεβρουαρίου 2014

Τούτ' εστί το ζην, μη σεαυτώ ζην μόνω.

αυτό σημαίνει το να ζεις, να μη ζεις μόνον για τον εαυτό σου

Μένανδρος

αποδ. Τάκης Παναγιωτόπουλος

“αξιαγάπητος ο άνθρωπος, όταν είναι άνθρωπος”
“ΩΣ ΧΑΡΙΕΝ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΟΤΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΗΙ”

Μένανδρος

αποδ. Τάκης Παναγιωτόπουλος

Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2014

επάμεροι. τι δε τις; τι δ' ου τις; σκιάς όναρ
άνθρωπος. αλλά όταν αίγλα διόσδοτος έλθη
λαμπρόν φέγγος έπεστιν ανδρών και μείλιχος αιών

Πινδάρου Πυθιώνικος Η (αποσπ.)
“'Η ύπαρξις εύφραίνει όταν ό άνθρωπος ζή εύχαριστημένος και όταν χωρίς θλίψεις και βάσανα άπερνά τόν καιρόν τής ύπάρξεώς του έλευθέρως, μέ ήσυχίαν, χωρίς κυρίους ούτε τών έργων του, ούτε τών λόγων του, τέλος πάντων όταν ζή εύτυχής.”  

«Ελληνική Νομαρχία, ήτοι Λόγος περί Ελευθερίας Συντεθείς τε και Τύποις εκδοθείς ιδίοις αναλώμασι προς ωφέλειαν των Ελλήνων παρά του Ανωνύμου του Έλληνος εν Ιταλία, 1806»*

*κλείσιμο σε ομιλία του Τάκη Παναγιωτόπουλου 


Πολλά τα τρομερά, μα τίποτα
δεν είναι πιο τρομερό απ' τον άνθρωπο.

Κι αυτό γιατί πέρα στου Ποσειδώνα
τ' αφρισμένο πέλαγο,
και με νοτιά πηγαίνει
σχίζοντας τα φουσκωμένα κύματα,

και των θεών την υπερτάτη, την Γαία,
την άφθαρτη κι ακούραστη,
την κάνει να βλαστήσει με το αλέτρι,
χρόνο το χρόνο,
με το να βάζει τ΄ άλογα να οργώνουν.

Πιάνει τα ελαφρόμυαλα πουλιά,
παγίδες στήνει σ΄ αγρίμια,
και με δίχτυα περίπλεκτα
της θάλασσας τη φύση παγιδεύει
ο γνωστικός.

Και στον αγρό ολημερίς κι ολονυχτίς μηχανεύεται
και τα θηρία του Πανός παραμονεύει
και περνά λάσο
και στο ζυγό το βάζει, τ΄άλογο
το ίδιο και τον ταύρο τον ακούραστο.

Και να μιλά έμαθε κι ορμητικά να σκέφτεται
και δημιούργησε πόλεις και νόμους
και απ' τους πάγους και το κρύο
και της βροχής τα βέλη να φεύγει,
όλα τα κατορθώνει..

Και από αυτά που θα συμβούν στο μέλλον,
τίποτε δεν το χει ακατόρθωτο .

Του Άδη μόνον δε ξεφεύγει
κι ας έμαθε ν΄αποφεύγει
αγιάτρευτες αρρώστιες.

Όμως κι αν με τη σοφία μηχανεύεται
τέχνες ελπιδοφόρες,
σέρνεται πότε στο κακό και πότε πάλι στο καλό.



απόσπασμα από την Αντιγόνη του Σοφοκλή (332)

αποδ. Τάκης Παναγιωτόπουλος
τροχός άρματος γαρ οΐα
βίοτος τρέχει κυλισθείς,
ολίγη δε κεισόμεθα
κόνις οστέων λυθέντων


σαν τροχός άρματος
ο βίος μας τρέχει κυλώντας
και στη γη λίγη γινόμαστε
σκόνη διαλυμένων οστών

Ανακρέων 32.8

αποδ. Τάκης Παναγιωτόπουλος


τους στίχους ολίγη δε κεισόμεθα / κόνις οστέων λυθέντων αναφέρει και μάλιστα στην ελληνική γλώσσα ο Αμερικανός Τόμας Τζέφφερσον στην οδηγία του για την κατασκευή του μνήματός του.